البته نباید فراموش کرد که هیچ ماده غذایی صرفاً خوب یا مضر وجود ندارد و اشاره کردن به مواد غذایی اسیدی یا قلیایی به این معنی نیست که به دلیل مصرف برخی از آن ها از خیر برخی دیگر گذشت. البته این خطر زمانی بیشتر می شود که افراد در تماس نزدیک با افراد دیگر در هنگام خرید اقلام مورد نیاز و یا دریافت مواد غذایی ارسالی توسط پیک قرار میگیرند. خرید مواد غذایی با وحشت و هراس و اختلال در سیستم تامین غذا به معنی مشکل در یافتن بعضی از اقلام غذایی، سختیهای بیشتری را به خانوادهها تحمیل میکند. نیاز به چنین کتابی مرا بر آن داشت تا با استفاده از منابع متعدد و تجربیاتی که در طول بیست سال تدریس اندوخته ام و همچنین نتایج تحقیقات انجام یافته توسط اینجانب و همکاران در گروه بهداشت و کنترل مواد غذایی دانشگاه تهران کتاب حاضر را تحت عنوان «اصول بهداشت مواد غذایی» به رشته تحریر در آوردم.
کنجد، بادام و روغن های کلزا، روغن گردو، روغن سویا، روغن زیتون، روغن جوانه گندم، روغن کنجد، روغن آفتاب گردان و روغن دانه کتان نیز جزو دانه ها و روغن های قلیایی محسوب می شوند. چای، قهوه، سوداها، نوشیدنی های الکلی، شیرهای گیاهی مانند شیر برنج و شیر سویا نیز جزو نوشیدنی های اسیدی محسوب می شوند. حالت اسیدیته بدن باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان و بروز بسیاری از بیماری ها مانند آرتریت، عفونت لثه، آنژین و غیره می شود. اسیدیته موجود در گوجه فرنگی، سرب بشقابها را خارج کرده و همین باعث شد بسیاری از اشراف بر اثر مسمومیت با سرب جان خود را از دست دهند و بازماندگان گوجه فرنگی را مقصر این اتفاق معرفی کردند. اما واقعیت این بود که اروپاییهای ثروتمند آن را در بشقابهای ظریف و از جنس سرب میخورند. سبزیجات به غیر از مواردی که در بالا اشاره شد به صورت خام یا بخارپز شده خاصیت قلیایی دارند. در صورت امکان، مواد غذایی فاسد شدنی را در یخچال یا فریز نگهداری کنید و به تاریخ انقضاء مواد غذایی توجه کنید. لازم به ذکر است که به منظور پیشگیری از بیماریهای با منشاء غذایی، رعایت نکات بهداشتی در زمان تهیه و پخت مواد غذایی همواره ضروری است.
افزودن تکههای میوه و سبزی مانند: لیمو ترش، خیار، یا انواع توتها (مانند توتفرنگی یا توت سفید) به آب بهترین راه برای افرودن طعم دلنشین به آن است. پخت و پز به همراه خوردن غذا روش جالبی برای ایجاد عادات روزمره سالم، تقویت ارتباطات خانوادگی و فعالیتی سرگرم کننده است. افزودن کمی زنجبیل و جعفری نیز کمک کننده است. این نوشیدنی که از سبزه جو تهیه می شود حاوی کلروفیل بوده و به تمیز شدن بدن و همچنین تأمین ویتامین ها و آنتی اکسیدان های مورد نیاز آن کمک می کند. مصرف نوشیدنی سبزه جو یک روش فوق العاده برای قلیایی کردن بدن است. مواد غذایی مذکور میتوانند بصورت سرد در انواع ساندویچها، سالادها یا با ماکارونی و یا بصورت قسمتی از وعده غذایی گرم بطور پخته مصرف شوند. مواد غذایی مذکور، مغذی و سیرکننده هستند و به ایجاد و پایهگذاری عادتهای غذایی سالم در طول زندگی کمک میکنند. بنابراین نه تنها تهیه غذا و فراورده های خوراکی از نظر کمیت، بلکه فراهم آوردن مواد غذایی سالم و بهداشتی نیز حائز اهمیت فراوانی می باشد.
محبوبیت گوجه فرنگی در ایران به حدی زیاد است که علاوه بر استفاده از رب گوجه فرنگی به عنوان چاشنی اکثر خورشتهای ایرانی، حتی از نوع خام گوجه در وعدههای صبحانه و عصرانه در کنار پنیر و خیار استفاده میشود. در زمان قرنطینه خرید، ذخیره و پخت سبزیهای تازه خانوادهها را با چالش روبرو میکند؛ مخصوصا زمانی که به والدین توصیه میشود رفت و آمد بیرون از منزل را محدود کنند. لازم است که مواد غذایی قلیایی به اندازه کافی مصرف شود تا اثرات مواد غذایی اسیدی و همچنین برخی عادت هایی که بدن را اسیدی می کنند و PH آن را کاهش می دهند (مانند پرخوری یا ورزش سنگین) را خنثی کرده و بدن را به تعادل برساند. اما این پایان داستان تاریخچه گوجه فرنگی نبود، مردی به نام رابرت گیبن جانسون در نیوجرسی زندگی می کرد که گوجه فرنگی پرورش میداد و اعتقاد داشت که آن ها سالم هستند و مشکلی ندارند. حالا که تاریخچه گوجه فرنگی را خواندید، سری به ایران بزنیم. برای جوانان این شهر آنقدر جذاب بود که سال بعد خودشان گوجه فرنگی را از خانه آوردند و در خیابان آن ها را به سمت هم پرتاب کردند.
با این وجود کمی زمان برد تا این میوه دوست داشتنی در ایالات متحده مورد استفاده عموم مردم قرار بگیرد. گوجه فرنگی در دوره ناصرالدین شاه قاجار به ایران آورده شد و به تدریج مورد توجه عموم مردم قرار گرفت، تا جایی که اکنون به ندرت میتوان غذای ایرانی پیدا کرد که در پخت آن از این میوه خوشمزه یا رب آن استفاده نشود. خوشبختانه، دانشنامه Britannica جواب مناسبی در قالب یک جمله کوتاه ارائه کرده است: گوجه فرنگی هم میوه است هم سبزی. همچنین، میوهها و سبزیها میتوانند بصورت منجمد هم مورد استفاده قرار گیرند، که در این صورت هم بیشتر مواد مغذی و طعم آنها حفظ میشود. انبه مطمئناً در کشورهایی مانند هند و چین بسیار محبوب است، زیرا سالانه بیش از ۴۳ میلیون تن انبه در این کشورها تولید میشود. اما اگر محبوبیت انبه را با توجه به میزان تولید در سراسر جهان اندازهگیری کنید، متوجه میشوید که بسیار پایینتر از سیب و موز قرار دارد. برخی افراد ادعا میکنند که انبه؛ محبوبترین میوه در جهان است و رتبهای بالاتر از گوجه فرنگی دارد! جو دوسر پخته شده با شیر یا آب میتواند یک انتخاب غذایی سالم برای صبحانه باشد و یا این که میتوان آن را با ماست و تکههای میوه یا کشمش مصرف کرد.
قبل از غذا خوردن دستها را حداقل به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید و از کودکان هم بخواهید همین کار را انجام بدهند. قبل از تهیه هر گونه غذا دستها را بطور کامل با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشویید. سپس، دستها را با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشویید یا بلافاصله بعد از تماس با سطوح یا ظروف آلوده آنها را با محلول یا ژل بر پایه الکل ضد عفونی کنید. سیب زمینی تازه فوق العاده است حتماً آن را بخارپز و خرد کنید و با میزان اندکی روغن زیتون به مدت 20 دقیقه در فر قرار داده و میل کنید. از آنجایی که ممکن است مصرف مواد غذایی تازه همیشه امکانپذیر نباشد، سعی کنید میزان مصرف غذاهای فرآوریشده در سبد خریدتان را کاهش دهید. هم چنین، سعی کنید تا حد امکان از مصرف نوشیدنیهای شیرین شده اجتناب کنید و به جای آن مقادیر زیادی آب بنوشید. بنابراین بهتر است دو سبزی را با هم مخلوط کنید. بهتر است از سبزیجات فصل استفاده کنید. فصل دوم این کتاب به بحث در مورد مسمومیت و خطرات ناشی از بقایای داروها و و مواد شیمیایی در مواد غذایی پرداخته است.
با بسته شدن مدارس و مهدکودکها والدین زیادی در این روزها مجبور به ماندن در خانه و مراقبت از کودکان، کار تمام وقت و انجام مسئولیتهای دیگر میشوند. مردم شهر Buñol در منطقه والنسیا همه ساله در آخرین چهارشنبه ماه اوت، آماده میشوند تا La Tomatina، بزرگترین جشنواره سنتی پرتاب مواد غذایی در جهان را برگزار کند. کنسرو سبزیها مانند گوجهفرنگی، در مقایسه با محصول تازه ویتامینهای کمتری دارد؛ با وجود این، زمانی که سبزیهای تازه یا منجمد شده به سختی یافت میشوند کنسرو سبزیها میتواند انتخاب مناسبی باشد. در این زمان ممکن است، والدین تهیه غذا با استفاده از غذاهای فرآوری شده را به عنوان سریعترین و کمهزینهترین روش برای تغذیه خانواده انتخاب کنند، این در حالی است که جایگزینهای غذایی سالم، ارزان، مناسب و راحت هم در دسترس هستند. در صورت امکان از کودکان بخواهید که در تهیه غذا به شما کمک کنند؛کودکان خردسال میتوانند در شستن یا مرتب کردن مواد غذایی کمک کنند، در حالی که کودکان بزرگتر میتوانند در فعالیتهای پیچیدهتری مشارکت داشته باشند مثلا در آماده کردن میز غذا شما را یاری کنند. علاوه بر این، میتوانید در صورت امکان آنها را منجمد کنید و در زمان نیاز بسرعت گرم و مصرف کنید.
اگر مجبور هستید غذاهای فرآوریشده خریداری کنید به برچسب تغذیهای آن دقت کنید و سعی کنید مواردی را انتخاب کنید که محتوی مقادیر کمتری ازاین مواد باشند (میزان قند، چربی، و نمک آنها در برچسب غذایی به رنگ قرمز نباشد). فرقی نمی کند این مواد غذایی به صورت خام یا به شکل آب سبزیجات مصرف شود. به این دلیل که در کشورهای زیادی مصرف میشود. در این جشنواره از گوجه فرنگیهای ارزان و با کیفیت پایین و طعم نامرغوب استفاده میشود. مردم از قاره آسیا گرفته تا قاره آمریکا، آن را مشتاقانه مصرف میكنند، نه فقط به عنوان یك دسر شیرین، بلكه در ترشیها، بستنیها و حتی خوراکیهای تهیهشده از غلات نیز استفاده میشود. به عنوان مثال 2 عدد هویج و 1 عدد چغندر کوچک یا 1 عدد هویج و نصف کرفس برای تهیه یک نوشیدنی قلیایی بسیار موثر هستند. سبزیجات برای قلیایی کردن بدن لازم هستند. این جشنواره در سال ۱۹۴۵ پس از درگیری و نزاع خیابانی در نزدیکی یک فروشگاه سبزیجات در شهر Buñol آغاز شد.
در اینجا به ذکر پنج روش برای کمک به تغذیه کودکان به منظور تنظیم برنامه غذایی متنوع و مغذی که میتواند رشد و تکامل آنها را تامین کند و هم چنین عادات غذایی سالم را در آنها پایهگذاری کند، میپردازیم. با استفاده رب گوجه فرنگی چین چین هم میتوانید لیکوپن مورد نیاز بدن خود را تامین کنید و هم خیالتان بابت سلامتی رب راحت باشد! اما، پس از زنده ماندن جانسون در پی این ماجراجویی، مردم آمریکا با خیال راحت شروع به خوردن گوجه فرنگی کردند. از آنجا که تعداد بیشتری از مردم شروع به پرورش گوجه فرنگی و خوردن آن کردند، رستورانها نیز آن را به منوهای خود اضافه کردند. او دانههای خود را از آمریکای جنوبی گرفته بود و برای نشان دادن سالم بودن این محصول خوش طعم و رد این شایعه، در حضور مردم، اقدام به خوردن گوجه فرنگی کرد. جوانه های گندم سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و عناصر مغذی است و برای قلیایی کردن تغذیه تان کارساز هستند. ظرف کنسرو مواد غذایی را میتوانید قبل از بازکردن یا ذخیره کردن آنها ضد عفونی کنید. همیشه بهترین انتخاب استفاده از محصولات تازه است؛ اما زمانی که آنها در دسترس نباشند، جایگزینهای سالم دیگری وجود دارند که به راحتی میتوانند نگهداری و تهیه شوند.
سعی کنید تا حد امکان کل خانواده در یک زمان مشخص غذا بخورید، ایجاد چنین عادتی میتواند در کاهش اضطراب کودکان در این شرایط استرسآور سایت flaviosyrup مفید باشد. کودکان برای این که بتوانند در کل روز فعال باشند باید در طی روز یک یا دو میان وعده بخورند. استفاده از این جوانه ها در کنار غذا یکی از روش های خوب برای افزایش حالت قلیایی بدن است. موز، سیب های غیرترش، گلابی، هلو، گیلاس، انگورها، هندوانه، خرما، میوه درخت کاج و آووکادو جزو میوه های قلیایی هستند. گوجه فرنگی با حجم براشت حداقل ۱۷۰ میلیون تن در هر سال، عنوان محبوبترین میوه را از آن خود کرده است. گوجه فرنگی چه به شکل پخته شده یا خام و به عنوان سس، آبمیوه یا رب، فوق العاده محبوب است. یکی از چالشهای روزانه برای خانواده این است که «برای شام چه غذایی درست کنم؟ درست زمانی است که رافائل اسپوزیتو، متخصص پخت پیتزای ناپلی، غذایی را برای احترام به مارگاریتا ملکه ساوی آماده کرد. میتوانید با استفاده از سبزیها مقدار متنابهی از انواع سوپ، خورشت و غذاهای دیگری را تهیه کنید تا مواد غذایی مذکور برای مدت زمان طولانیتری باقی بمانند و بتوانید با آنها انواع غذاهای دیگر را در روزهای آینده درست کنید.
یکی از قلیایی ترین سبزیجات موجود سیب زمینی است. از آنجا که کتب موجود به زبان فارسی غالبا در زمینه روشهای آزمایشگاهی و کنترل مواد غذایی تدوین گردیده است، جای نوشته ای که بتواند به خواننده دید وسیع تری در رابطه با اصول بهداشتی مواد غذایی در همه جهات داده و او را در قضاوتها و تفسیر نتایج آزمونهای مختلف هدایت نماید خالی به نظر می رسد. در هر دو صورت بدون اینکه به واسطه فیبرهایشان باعث تحریک روده ها شوند انرژی بدن را افزایش می دهند. از این رو، هر زمان امکان تهیه محصولات تازه وجود دارد، حتما آنها را تهیه و مصرف کنید. تقریباً هر ماه ۵۰۰۰۰ نفر این سؤال را در Google مطرح میکنند، پس جواب آن، ارزش بررسی دارد. اما آنچه اهمیت دارد این است که در صورت امکان باید از مصرف مقدار کافی میوهها و سبزیها در برنامه غذایی کودکان اطمینان حاصل کرد. اگر تغذیه ما صرفاً حاوی مواد غذایی اسیدی باشد و مواد غذایی قلیایی به میزان کافی مصرف نشود، بدن در معرض پیری زودهنگام قرار می گیرد. ماهی ها مواد غذایی مفیدی هستند که در عین حال اسیدی محسوب می شوند. از انباشته کردن باقیمانده مواد غذایی در محیط آزاد که میتواند جاذب حشرات باشد، پرهیز کنید.